Współczesne kino izraelskie 2

W 2015 r. ukazał się pod redakcją Joanny Preizner przełomowy tom poświęcony współczesnemu kinu izraelskiemu. Po trzech latach ukazuje się właśnie jego kontynuacja. W swojej przedmowie do pierwszego tomu J. Preizner pisała: „Filmy powstałe w Izraelu i zrealizowane przez izraelskich twórców nie są znane masowej publiczności…”. Sadzę, że dziś redaktorka nie napisałaby już podobnych słów. W ostatnich latach izraelskie filmy, również dzięki tamtej publikacji, są dużo bardziej znane szerokiej polskiej publiczności. Są one prezentowane na festiwalach, w kinach, pokazywane w telewizji, a latem ubiegłego roku tysiące młodych ludzi mogło obejrzeć 10 z nich na warszawskich Polach Mokotowskich.

W obecnym tomie znajdziemy kilkanaście esejów i analiz, opisujących najnowsze osiągnięcia izraelskiej kinematografii, zarówno filmy fabularne, jak i dokumentalne. Autorzy poświęconych im tekstów – filmoznawcy i kulturoznawcy – przyglądają się kinu izraelskiemu z bardzo różnych perspektyw dyktowanych odmiennymi doświadczeniami naukowymi i życiowymi, poglądami, wreszcie przyjętą metodologią. Wszyscy jednak dochodzą do podobnych konkluzji, mimo różnic spotykając się w swojej sympatii dla Izraela i jego kultury.

Warto sięgnąć po ich teksty – są mądre i wartościowe. I bardzo, zwłaszcza dzisiaj, potrzebne.

Michał Sobelman

 

Proces przygotowywania niniejszego tomu zbiegł się w czasie z wieloma sytuacjami, których zaistnienia kilka lat temu nie mogłam sobie nawet wyobrazić. Narastający szok, sprzeciw, gniew i wstyd spowodowany wypowiedziami czołowych polskich polityków, haniebną ustawą o IPN, negowaniem dramatycznej, wstydliwej i bolesnej dla każdego przyzwoitego człowieka polsko-żydowskiej przedwojennej, wojennej i powojennej historii, brunatnieniem sporej części polskiego społeczeństwa, coraz większym przyzwoleniem na antysemickie wypowiedzi i zachowania, zobojętnieniem na akty agresji kierowane wobec ludzi inaczej myślących oraz pochodzących spoza Polski, lub – co gorsza – Europy, spowodował, że zdecydowałam się zastąpić wstęp, który napisałam jakiś czas temu, wypowiedzią, którą właśnie Państwo czytacie. Zajmowanie się tematyką związaną z Izraelem, choćby wyłącznie w jej wymiarze kulturowym i kulturalnym, w obecnej rzeczywistości społeczno-politycznej staje się gestem sprzeciwu wobec zła, głupoty i nienawiści oraz wyrazem pewnej postawy moralnej. Naukowe, wyważone analizy, oparte na wartościowych i obiektywnych źródłach oraz uważnej refleksji Autorów mogą – i powinny być – postrzegane jako swego rodzaju manifest. Nie można zdławić wolności słowa ustawami. Nie można wartościować badań w zależności od ich mniej lub bardziej wygodnego dla władz tematu i nie można blokować publikacji, które z jakichś powodów nie wpisują się w obowiązującą obecnie narrację.

Będziemy zatem pisać o Izraelu i o powstających tam filmach – także tych, które mówią o polsko-żydowskich relacjach. Będziemy opowiadać o nich naszym studentom. Będziemy patrzeć na nie krytycznie, ale uważnie i uczciwie. Drugi tom Współczesnego kina izraelskiego nie jest tomem ostatnim.

Joanna Preizner (ze wstępu)