Matsuo Basho Książka do pisania

Jest 1689, drugi rok ery genroku, 27 dzień marca. Matsuo Bashō wyrusza ku północnym rubieżom Archipelagu, na włóczęgę po drogach nieznanych albo zapomnianych już przez nowoczesny intelektualny świat stolicy Edo. To jego czwarta i ostatnia wielka wyprawa, którą spisał trzy lata później, a której krótkie fragmenty czytamy w Książce do pisania. Kończy tę podróż na początku września, w miejscowości Ōgaki, niedaleko Kyōto, cesarskiej stolicy, symbolu kultury klasycznej, po pięciu miesiącach mozolnego trudu pieszej wędrówki. Przechodzi 600 ri, czyli 2400 km – to jedna z najdłuższych dróg opisanych w literaturze japońskiej. A dla samego Bashō – jest to niezwykła wędrówka, znak drogi jego życia – bo podejmuje ją na ostatnim jego etapie.
Agnieszka Żuławska-Umeda

Matsuo Bashō (1644–1694) – pseudonim Munefusy Matsuo, japońskiego poety, znanego też po prostu jako Bashō, gdyż tak najczęściej podpisywał swoje dzieła. Uznawany jest za jednego z najważniejszych pisarzy okresu Edo (1603–1868) i twórcę haiku.
Był synem ubogiego samuraja. Studiował filologię ojczystą, klasyków chińskich i kaligrafię.
Najprawdopodobniej mieszkał w Ueno, skąd dojeżdżał do Kioto na nauki. Zarabiał na życie pracując miedzy innymi przy budowie wodociągu w Koishikawa, a także nauczając haiku, gdyż bogaci kupcy i samuraje wspomagali mistrzów poezji. W 1984 wyruszył w swoją pierwszą podróż, która miała decydujące znaczenie dla powstania jego własnego stylu i wyzwolenia się spod wpływu poezji chińskiej. Potem podejmował jeszcze kilka samotnych podróży po kraju (najdłuższa trwała 156 dni, przebył wówczas 2 tys. kilometrów). Podczas swoich podróży pisał dzienniki poetyckie, prozą i wierszem. W swoich utworach sprzeciwiał się kulturze materialnego przepychu. Ukazywał Japonię prowincjonalną, marginalną. Jego bohaterami byli zarówno możni i mnisi jak i chłopi, rybacy i wędrowcy. Zmarł podczas ostatniej swoje podróży, w Osace, w obecności wielu uczniów i poetów.
Agnieszka Żuławska-Umeda – japonistka, tłumaczka języka japońskiego, doktor nauk humanistycznych. Adiunkt japonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Jest członkinią Polskiej Fundacji Japonistycznej oraz członkinią honorową Polskiego Stowarzyszenia Haiku. Prowadzi warsztaty w Szkole Haiku KUZU w Warszawie.