Karta 89/2016

Ponary. Zbrodnia pod Wilnem 1941–44
Niemcy w okresie okupacji, przy współudziale litewskich formacji kolaborujących, rozstrzelali w podwileńskich Ponarach około 70 tysięcy polskich obywateli pochodzenia żydowskiego, 2 tysiące członków polskiego podziemia, duchowieństwa i inteligencji, 4 tysiące jeńców sowieckich oraz około 40 Romów.
Tragiczne wydarzenia opisane zostały głosami ofiar, świadków oraz sprawcy. Całość podsumowuje komentarz Rūty Vanagaitė, która zajmuje się współczesną pamięcią Zagłady na Litwie oraz prof. Jarosława Wołkonowskiego, polskiego historyka mieszkającego pod Wilnem.

w numerze także:

Skazani na Sachalin
Wyspa katorżników pod koniec XIX wieku na zdjęciach z albumu skazańca Bronisława Piłsudskiego oraz w opisie przybyłego na wyspę w roli reportera Antoniego Czechowa.

Obraza
Napięcie na tle religijnym i narodowościowym w Mikołowie na Górnym Śląsku, na początku lat 20.

Sotnia „Wilki”
Kronika ukraińskiego oddziału UPA – zapis walk z Polakami i Sowietami w 1944 roku.

Bimber Ludowy
Dokumentacja likwidacji nielegalnych bimbrowni tuż po wojnie na zdjęciach propagandowych i w oficjalnym sprawozdaniu.

Fotograf „Bardziej”
Ocalona od zniszczenia kolekcja zdjęć wiejskiego fotografa z Ponidzia.

Obywatele Salonu
Niezależna przestrzeń dyskusji w prywatnym mieszkaniu Anny Erdman (wnuczki Melchiora Wańkowicza) oraz Tadeusza Walendowskiego, funkcjonująca w latach 1976–79, opisana przez uczestników spotkań i w dokumentach SB.

Żydówki ze Szczuczyna
Mirosław Tryczyk, autor książki Miasta śmierci, odnajduje grób kobiet zamordowanych jesienią 1941.

Przełamać milczenie
Dochodzenie prawdy o zbrodni dokonanej w Radziłowie w okresie niemieckiej okupacji.

Hiszpanie polscy
Sprawa pamięci o dąbrowszczakach – polskich żołnierzach Brygad Międzynarodowych, uczestnikach wojny domowej w Hiszpanii 1936–39.