Pamiętniki żołnierzy Baonu AK "Zośka" Tomy 1-3

Niezwykle starannie wydana książka ‘Pamiętniki żołnierzy Baonu AK „ZOŚKA”’ jest znacznie rozszerzoną i poprawioną wersją poprzednich wydań. Obecne wydanie w twardej oprawie składa się z trzech tomów, zatytułowanych (od głównych miejsc walk Batalionu): „Wola”, „Starówka”, „Czerniaków”. Łącznie około 1000 stron tekstów, map, rycin i zdjęć. W książce pojawiają się relacje publikowane już w poprzednich wydaniach, te które były zgłoszone w latach 40-tych i 50-tych ubiegłego wieku, a nie weszły do poprzednich wydań, a także wiele nowych, uzyskanych ze zbiorów prywatnych, Archiwum Akt Nowych, IPN. Zostały tak dobrane, aby uzupełnić tematy dotychczas najmniej reprezentowane. Dlatego powiększona została ilość relacji z ostatnich faz Powstania – walk Batalionu na Czerniakowie, kończących się przeprawą na prawy brzeg Wisły, ewakuacją na Mokotów i do Śródmieścia, aż do zakończenia walk.
We wznowionych „Pamiętnikach Żołnierzy Baonu AK „Zośka” zamieszczono m.in. 28 niepublikowanych do tej pory relacji żołnierskich. Są to m.in. materiały skonfiskowane przez UB w latach 1948-1949. W książce znajduje się także m.in. zestawienie wszystkich żołnierzy batalionu, którzy wzięli udział w Powstaniu Warszawskim. Obejmuje ono 608 nazwisk (tylko 103 żołnierzy „Zośki” przeżyło wojnę); niektóre z nich nie były do tej pory znane. Wspomnienia uczestników bojów o stolicę w 1944 r. uzupełniają starannie dobrane mapy oraz fotografie, w tym nieznane do tej pory zdjęcia dotyczące walk o stolicę w 1944 r.
Trzytomowe wspomnienia dotyczą nie tylko przebiegu walk z Niemcami, ale i życia codziennego. Szczególnie interesujące są relacje opisujące służbę łączniczek i sanitariuszek.
Nowością w publikacji jest tekst napisany w 1958 r. przez Ryszarda Białousa „Jerzego”, dowódcy batalionu „Zośka”, w którym przedstawił on własne przemyślenia na temat Powstania Warszawskiego. Pamiętniki uzupełniono także o nieznaną wcześniej relację Jana Rodowicza „Anody”, który – obok Bogdana Celińskiego „Wiktora” – aktywnie brał udział w zbieraniu wspomnień żołnierzy batalionu.
Pomysł dokumentacji czynów zbrojnych batalionu zrodził się wśród jego żołnierzy już w 1945 r. „Wówczas zaczęło funkcjonować tzw. Biuro Archiwum, które zbierało dokumenty i relacje ustne żołnierzy +Zośki+ (…). Uważano to nie tylko za obowiązek wobec swoich poległych kolegów; celem było także zachowanie o nich pamięci”
Batalion „Zośka” – batalion Armii Krajowej (AK) biorący udział w powstaniu warszawskim, składający się przede wszystkim z członków „Szarych Szeregów”, konspiracyjnego Związku Harcerstwa Polskiego; dowódcą batalionu był Ryszard Białous „Jerzy”. Batalion, utworzony pod koniec sierpnia 1943, przyjął nazwę „Zośka” dla upamiętnienia postaci dowódcy warszawskich Grup Szturmowych Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” (poległego w akcji na posterunek graniczny w Sieczychach). Przez pewien czas w składzie osobowym batalionu „Zośka” podawano jako jego 3 kompanię, wydzieloną już od 1 sierpnia 1943, jednostkę specjalną „Agat” („Pegaz” – „Parasol”) ze względu na jej podległość po linii harcerskiej Głównej Kwaterze Szarych Szeregów. Tuż przed powstaniem uzupełniono batalion do pełnego stanu 3 kompanii (ok. 366 osób).