Opowiadania przy ginie z tonikiem

„No więc przyjechali do mnie do domu i mówią mi:
– Pana przerasta pisanie czegoś dłuższego! To, co pan robi, jest godne politowania. […]
chociaż jeden dłuższy tekścik? Da pan radę?
– Słuchaj pan, najdłuższy, jaki mam, to ten, o tu. Dopiero był trudny do napisania! Gdy coś
mi wychodzi za długie, od razu to porzucam. Rozumiesz pan? Co?
I właśnie dlatego prezentuję to, co następuje”.

Opowiadania przy ginie z tonikiem to klasyka portugalskiej literatury z pogranicza
surrealizmu, pełna czarnego humoru i sarkazmu. Zbiór wciąż na nowo odczytywany w
swojej ojczyźnie, nigdy wcześniej nie wyruszył na poszukiwanie zagranicznych czytelników
– aż do momentu, gdy grupa przyjaciół i miłośników literatury portugalskiej z Polski dostrzegła w
nim odbicie surrealizmu pandemicznego zamknięcia, w którym akurat płynęła ich własna
codzienność. Choć odniesienia polityczne i oczko puszczone w tych opowiadaniach do
portugalskiego czytelnika lat 70. XX wieku mogą nie być już oczywiste, pozostaje niezmiennie
uniwersalne nowatorstwo kreowanych światów, konstruktów myśli i wyobraźni autora.

Przekład z języka portugalskiego pod redakcją Wojciecha Charchalisa, Magdalena Czarnata, Adam Filonik, Zuzanna Franaszek, Alicja Jancelewicz, Kiok Kim, Julian Konopelski, Katarzyna Maź, Żaneta Orlik, Piotr Wąsowicz-Kiryło, Izabela Wdowicz. Redakcja i korekta: Jagoda Grudzień.

Mário-Henrique Leiria (1923–1980) był prominentnym działaczem portugalskiego ruchu surrealistycznego. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Lizbonie, skąd został relegowany za poglądy polityczne w 1942 roku. W 1961 r. aresztowany wraz z grupą surrealistów za przygotowywanie rzekomego zamachu stanu pod nazwą „Operacja Papuga”, będącego w gruncie rzeczy surrealistycznym happeningiem. Zwolniony z aresztu bez wyroku udał się na wygnanie do Brazylii, skąd powrócił korzystając z politycznej odwilży początku lat 70. Gorący zwolennik radykalnych przemian społecznych. Jego pisarstwo charakteryzuje się anarchizmem, surrealizmem i eklektyzmem oraz szczególnym zamiłowaniem do absurdu i science fiction. Przez wiele lat pisywał do portugalskich pism satyrycznych. Jest znany przede wszystkim jako autor Opowiadań przy ginie z tonikiem i Nowych opowiadań przy ginie z tonikiem. W Portugalii obie te książki mają status kultowych i z upływem kolejnych dekad wcale nie tracą na popularności, szczególnie pośród młodych adeptów literatury.