Księga niepokoju spisana przez Bernarda Soaresa, pomocnika księgowego w Lizbonie

Gdyby to Pessoa przygotował do wydania Księgę niepokoju, zapewne wyszłaby z tego mniejsza książka. Jak wynika z jego notatek, przewidywał „w miarę możliwości rygorystyczną selekcję różnych istniejących fragmentów”, dostosowanie tych najstarszych do „prawdziwej psychiki” Soaresa oraz „ogólną redakcję samego stylu”. Takie zabiegi pozwoliłyby uzyskać prawdziwą książkę, doszlifowaną i potoczystą, mającą być może połowę tych stron, które ma teraz i – być może – połowę swego uroku i geniuszu. Gdyby wyeliminować z niej to, co fragmentaryczne i nieukończone, książka niewątpliwie zyskałaby na sile, ale mogłaby też stać się przy tym zaledwie „kolejną” książką, a nie wyjątkowym dziełem, którym jest.

Richard Zenith