Szebreszin Szczebrzeszyn

Trudno powiedzieć, od jak dawna moje miejsce urodzenia funkcjonowało zarówno jako polskie miasteczko Szczebrzeszyn, jak i żydowski sztetl Szebreszin ani też, co było pierwsze. Najwcześniejsze dokumenty wymieniające Szczebrzeszyn pochodzą z XIV wieku. Właśnie na początku tego stulecia król Kazimierz Wielki, którego ukochaną była podobno Żydówka, zaprosił Żydów do osiedlenia się w Polsce, po tym, gdy wygnano ich z Europy Zachodniej. W 1352 roku nadał wielu społecznościom żydowskim polskich miast przywilej budowy synagog. W tym też czasie przebywał w Szczebrzeszynie.
Najstarsze dokumenty informujące o Żydach na tym terenie pochodzą z XVI wieku. W 1550 roku trzydziestu rabinów spotkało się w Ziemi Chełmskiej z przedstawicielami króla Zygmunta II Augusta. Pośród nich był rabin naszego miasteczka. Pięć lat później, Gumpech ze Szczebrzeszyna opublikował we Włoszech książkę przeznaczoną dla kobiet o świętach Purim i Chanuka. Pisał również poetyckie opowiadania umieszczane w modlitewnikach dla kobiet. Z 1614 roku pochodzi informacja o wielkim rabinie Delacruz ze Szczebrzeszyna. W 1618 roku delegacja ze Szczebrzeszyna uczestniczyła w Sejmie Czterech Ziem – centralnej instytucji samorządu żydowskiego reprezentującej interesy wszystkich gmin leżących na terytorium Rzeczpospolitej, zaś w 1701 roku posiedzenie Sejmu odbyło się właśnie w naszym mieście.
Skąd więc pochodzi nazwa, a raczej nazwy naszego miasteczka?
[fragment książki]

Miał szczęście Tomasz Pańczyk, że w czasie pobytu w Stanach Zjednoczonych udało mu się odnaleźć ostatniego mieszkańca sztetla w Szczebrzeszynie. Społeczność żydowska, osiadła od wieków w miasteczku, stanowiła mniej więcej połowę jego ludności. Miał szczęście, zwłaszcza, że sam pochodzi ze Szczebrzeszyna, lecz nade wszystko, ów odnaleziony mieszkaniec, Philip Bibel, przekazuje nam obraz Szczebrzeszyna z czasów swojej młodości, a więc do roku 1926, kiedy wraz z rodziną wyemigrował. Obraz to, można by rzec, zapomniany, a mimo że niekiedy sentymentalny, niekiedy malowany
zbyt jasnymi barwami, jest bogaty w szczegóły codziennego życia, które mógł znać tylko ktoś, kto ich doświadczył. Niewolny również od wydarzeń dramatycznych, często tragicznych, staje się tym bardziej wiarygodny i wręcz poruszający.
Wiesław Myśliwski

Philip Bibel (1909–2006) – urodził się 17 czerwca 1909 roku w Szczebrzeszynie jako Pinchas Bibel.
Rodzina jego matki, Szoszy Beglajbter od wieków zajmowała się stolarstwem w tym miasteczku. Ojciec, Baruch Bibel był synem rabina z Chełma. Dzieciństwo Pinchasa przypadło na lata I wojny światowej i pierwszych chwil po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Był to czas zmian w świadomości społecznej, rodzenia się nowych ruchów politycznych, kształtowania się nowoczesnej tożsamości narodowej. W 1926 roku Pinchas wraz z młodszym rodzeństwem i matką wyjechał w długą podróż do ojca, który od kilku lat przygotowywał nowe życie dla swojej rodziny w San Francisco. Tam stał się Philipem. Otworzył swój warsztat stolarski, w którym przez kilkadziesiąt lat produkował meble m.in. dla opery, teatrów i znanych restauracji w mieście. Był bardzo związany ze sztuką: pisał opowiadania, grał w teatrze, malował, miał kilka wystaw indywidualnych. Jego młodszy brat, Leon został uznanym artystą, którego prace można oglądać m.in. w Metropolitan Museum of Art.
Pod koniec lat 90 XX wieku, Philip zaczął spisywać swoje wspomnienia ze szczęśliwego dzieciństwa w Szczebrzeszynie. Opowiadania najpierw publikowane w Internecie, w 2004 roku zostały zebrane i wydane jako książka pod tytułem Tales of the Shtetl. Philip zmarł w wieku 97 lat w 2006 roku i został pochowany na żydowskim cmentarzu w Colma pod San Francisco.