Prawa człowieka Wybrane zagadnienia

Jednym z podstawowych celów demokratycznego państwa prawa jest zagwarantowanie człowiekowi i obywatelowi przysługujących mu praw i wolności. Cel ten został wyraźnie wskazany w art. 5 Konstytucji RP, który pod adresem naszego państwa formułuje m.in. zadanie zapewniania bezpieczeństwa swoim obywatelom (w szerokim tego słowa znaczeniu). Zapewnienie bezpieczeństwa dotyczy nie tylko sytuacji, gdy jest ono zagrożone, ale powinno mieć miejsce także wtedy, gdy bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia nie występuje. Wówczas rolą państwa jest czuwanie nad bezpieczeństwem obywateli i wzmacnianie poczucia stabilności i zaufania do państwa oraz stanowionego przez nie prawa. Wyraża się ona w takim stanowieniu prawa, "by nie stawało się ono swoistą pułapką dla obywatela i aby mógł on układać swoje sprawy w zaufaniu, iż nie naraża się na skutki prawne, których nie mógł przewidzieć w momencie podejmowania decyzji i działań oraz w przekonaniu, iż jego działania podejmowane zgodnie z obowiązującym prawem będą w przyszłości także uznawane przez porządek prawny" (wyr. Trybunału Konstytucyjnego z 7.02.2001 r., K 27/00, OTK 2001, Nr 2, poz. 29). Potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego może uzasadniać ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności jednostki oraz obywatela, ograniczenia te jednak muszą być ustanawiane w przepisach rangi ustawy i mogą być wprowadzane tylko wówczas, gdy są konieczne w demokratycznym państwie - nie mogą jednak naruszać istoty wolności i praw (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP).