Jeszcze żyjemy

Jak zwięźle określić premierową – po kilku dekadach – powieść Kalmana Segala? Cóż, spróbujmy: to proza zachwycająca i przerażająca zarazem. Modlitwa i przekleństwo. Powieść balsam i powieść potwór, która zaczyna się jak sielanka, by przejść w tragedię z domieszką horroru, zwieńczoną pesymistycznym epilogiem. Książka niejednorodna i niejednowymiarowa, zbudowana z nakładanych na siebie kolejnych historii, idei, narracji, stylów – jak kolejnych kręgów dantejskiego piekła. Istna Bachtinowska polifonia, w której głos samego autora będzie tylko jednym z kilkunastu (ba, nawet kilkudziesięciu!) głosów równouprawnionych do snucia swoich opowieści; a wszystkie te głosy, wszystkie te osoby dramatu „żyją i umierają czasem przeszłym”, jak stwierdzi w powieści jedna z nich.

Jest to także, co najważniejsze, niewątpliwe opus magnum Segala, ostatni jego epicki utwór napisany po polsku, podsumowanie doświadczeń życiowych i artystycznych. Książka do tej pory – a mija już prawie pięćdziesiąt lat! – nieznana; co prawda kilka drobnych jej fragmentów wydał autor pod koniec życia w Izraelu jako osobne opowiadania w jidysz (a parę z nich przełożyła na polski Magdalena Ruta), lecz dopiero teraz, gdy wszystko złożone jest w całość i umieszczone w oszałamiająco szerokim kontekście, robi ona kolosalne wrażenie.

dr hab. Tomasz Chomiszczak,
prof. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie

Kalman Segal (ur. 1917 w Sanoku, zm. 1980 w Jerozolimie) – polsko-izraelski pisarz, poeta, dziennikarz radiowy. Pisał w języku polskim i jidysz. Po wybuchu II wojny światowej, wraz z rodzicami, przedostali się przez San do ZSRR, gdzie zesłano ich do łagru w Kołymie. W 1947 wrócił do Polski i osiedlił się w Katowicach. Początkowo pracował jako nauczyciel, a od 1952 jako dziennikarz radiowy dla Polskiego Radia w Katowicach.
W 1969 wyemigrował do Izraela, tam pracował dla radia Kol Israel, pisał również recenzje do czasopism artystycznych. Wydał również kilka zbiorów wierszy i prozy w języku hebrajskim i jidysz.