Piasta i szprychy

„Piasta i szprychy” to książka o gigantycznym i kontrowersyjnym projekcie Centralnego Portu Komunikacyjnego. Książka odpowiada na pytanie skąd wziął się obecny kształt tego projektu, m.in. pomysł powiązania nowego lotniska z budową nowego układu komunikacyjnego w naszym kraju. Projekt CPK przedstawiony jest na tle aktualnej sytuacji i perspektyw lotnictwa pasażerskiego i kolei w Polsce, w Europie i na świecie. Książka prezentuje plany rozwoju infrastruktury lotniczej i kolejowej w naszym kraju, przedstawia również alternatywne wobec projektu CPK koncepcje rozwoju infrastruktury transportowej.

Książka jest podzielona na dwie części. Pierwsza jest poświęcona zagadnieniom lotniczym – od planowanego centralnego lotniska w ramach CPK, poprzez otoczenie, w tym działające obecnie lotniska oraz powstający Port Lotniczy Radom. Opisane są w niej poprzednie nieudane próby budowy nowego głównego lotniska oraz historia zmian jego lokalizacji. Zawiera także odpowiedzi na ważne pytania, między innymi o to, jaki los czeka Lotnisko Chopina i dlaczego budowane jest lotnisko w Radomiu, czy CPK ma szansę stać się największym lotniskiem w naszej części kontynentu, czy lotniska zachodnioeuropejskie rzeczywiście nie mają możliwości rozwoju, czy czeka nas era cichych samolotów. W tej części przedstawiony jest również projekt budowy nowego 50-tysięcznego miasta związanego z planowanym lotniskiem.

W drugiej części książki omówiony jest tak zwany komponent kolejowy projektu CPK, ściśle związany z centralnym lotniskiem. Ta część projektu – która ma doprowadzić do powstania kilkunastu „szprych” łączących lotnisko z wszystkimi regionami naszego kraju – jest kilkakrotnie bardziej kosztowna od samego projektu lotniczego i jest największym projektem kolejowym w naszej historii. Znajdziemy tu również próbę odpowiedzi na pytanie, czy kolej – wspaniały wynalazek, który w XIX wieku wywrócił świat do góry nogami – ma szansę na sukces w XXI wieku. Czytelnicy znajdą w tej części również odpowiedzi na inne pytania, na przykład dlaczego Japończycy pierwsi zbudowali szybką kolej, czy współczesne lotniska potrzebują kolei, oraz czy kolej jest rzeczywiście ekologicznym środkiem transportu.

Książka zawiera bardzo dużą liczbę usystematyzowanych informacji. 452 stron, 14 tabel i 30 rysunków to nie tylko ciekawostki, ale także rzetelne informacje na temat projektu CPK i trendów w lotnictwie i transporcie kolejowym.

O książce napisali:

Nie jestem ani zwolennikiem, ani przeciwnikiem CPK-CPL. Jestem autorem „Dziesięciu pytań podatnika o Centralny Port Komunikacyjny” zadanych publicznie wiosną 2019 roku. Pandemia 2020/2021, lockdowny i rewizja prognoz ruchu nadają wszelkim pytaniom o CPK-CPL dodatkowe znaczenie. Rewizja ta dotyczy nie tylko wielkości ruchu, ale i ewolucji rynku. Widać wzrost udziału linii tanich i czarterów oraz kłopoty z luksusami biznes klasy. Tomasz Wardak w dotyczącej tego projektu przystępnej, obszernej i obejmującej większość dylematów książce pogłębia pytania znane i porusza problemy mniej znane. Niczego nie przesądza, ale oczekuje na analizy i odpowiedzi. Daje jednak do zrozumienia, że zdecydowanie nie chodzi mu o coś na kształt znanej i słusznie wyśmiewanej w środowisku ekspertyzy o wyższości Radomia nad Modlinem potwierdzającej z góry założoną tezę wbrew jawnie widocznym i zrozumiałym także dla laika argumentom przeciwnym. Tę ostatnią przenicowuje do głębi, ukazując ten wstydliwy obraz intelektualnej zależności doradcy, eksperta czy konsultanta - wysoce szkodliwy, bo podważający zaufanie społeczne do tych profesji.

Tadeusz Syryjczyk były minister transportu i gospodarki morskiej

Budowa nowej infrastruktury transportu, takiej jak nowe linie kolejowe, drogi czy lotniska, oznacza wydawanie ogromnych pieniędzy podatników. Autor książki w swej analizie Projektu Centralnego Portu Komunikacyjnego wraz z jego komponentem kolejowym pokazuje, że takie decyzje nie powinny być powodowane emocjami i motywowanym politycznie myśleniem życzeniowym, lecz rzetelnymi analizami i liczbami. Projekty – szczególnie o takiej skali - realizowane powinny być tylko w przypadku potwierdzenia ich ekonomicznej i społecznej zasadności. Projekt CPK pozbawiony jest takich analiz i dlatego jest to prosty przepis na zmarnowanie wielkich publicznych pieniędzy. Tomasz Wardak przekonująco przestrzega przed takim scenariuszem. Polecam tę książkę nie tylko decydentom.

Dr Jakub Karnowski Szkoła Główna Handlowa, prezes PKP w latach 2012-15, ekspert Banku Światowego w zakresie restrukturyzacji kolei

(...) To pierwsza próba całościowej analizy projektu CPK. Należy to mocno podkreślić w sytuacji, gdy nie ukazał się żaden oficjalny raport, który miałby taki charakter. I zdaniem niżej podpisanego, jest próba udana, szczególnie, gdy uwzględnimy stopień komplikacji projektu i fakt, że obejmuje on tak różne rodzaje transportu. Weźmy też pod uwagę bardzo ograniczony dostęp do materiałów i raportów oficjalnych zawierających dane niezbędne do szczegółowej i merytorycznej debaty. Już na wstępie chciałbym zaproponować, aby traktować tę książkę, jako merytoryczny fundament do szczegółowej, eksperckiej dyskusji o tym, tak nieprawdopodobnie kosztownym i ważnym społecznie projekcie. (...) fragment artykułu na stronie portalu Pasazer.com

Marek Serafin Ekspert lotniczy, redaktor portalu Pasazer.com