Dwadzieścia lewów albo śmierć

Karl Markus Gauss po raz kolejny rusza w drogę po Europie, wybierając rzadziej uczęszczane ścieżki i mniej tłoczne bulwary. Przemierza je bez pośpiechu, z uwagą patrzy na świat i dostrzega nie tylko postaci z pomników i zabytkowe gmachy, ale także bohaterów drugiego planu i ich zagmatwane historie.

W Mołdawii, najbiedniejszym kraju w Europie, w którym wszystkie banknoty są tej samej wielkości, koloru i ukazują twarz tego samego człowieka, zaraźliwa okazuje się nie tylko serdeczność, ale również „mołdawska tęsknota”. W Bułgarii Gauss znajduje kraj całkiem inny od tego, który znamy z folderów biur podróży i starych widokówek.

Na ulicach i placach Zagrzebia zaintrygowany obserwuje grę pamięci i zapomnienia, która z roku na rok coraz silniej naznacza narodową kulturę Chorwacji. I wreszcie Wojwodina, niegdyś Europa w pigułce, wieloetniczna i wielokulturowa. To najbardziej osobista z czterech podróży, wyprawa w głąb historii, również tej bardzo prywatnej, śladami urodzonych tu rodziców pisarza.

"Od samego początku zadawałem sobie pytanie, czego on szuka w miastach i krajach, o których inni już zapomnieli albo bardzo chcieliby zapomnieć? Dlaczego zaczepia ludzi w Kiszyniowie, Nowym Sadzie, Zagrzebiu czy Płowdiwie i namawia ich, by opowiadali mu swoje historie? Szukałem ukrytych motywacji, ignorując te, które widoczne są już w pierwszych zdaniach książki. Karl-Markus Gauss opisuje swój dom. Nie ten, w którym na co dzień mieszka, lecz ten, który mieszka w nim."
Grzegorz Jankowicz