Żyda dla przykładu

Książka opowiada o śmierci Arthura Blocha, handlarza bydłem z Berna, który został zamordowany w 1942 roku w Payerne przez szwajcarskich zwolenników nazizmu. Nie dlatego, że czymś zawinił – nawet nie znał swoich oprawców. Zamordowano go „dla przykładu”, aby pokazać innym członkom społeczności żydowskiej, że to oni są winni kryzysu gospodarczego, bezrobocia i biedy w miasteczku. Była to kara wymierzona dla dobra wspólnoty przez samozwańczych przywódców i fanatyków, których wspierał były pastor Philippe Lugrin. Kara w imię idei. Autor w sposób niezwykle przejmujący opisuje, jak nawet w nietarganym wojną kraju – w spokojnej miejscowości w Szwajcarii – może dojść do brutalnej zbrodni, której źródłem są nienawistne, antysemickie idee, społeczne przyzwolenie i celowe szukanie winnych.

Książka Jacques’a Chessex odbiła się szerokim echem w Szwajcarii. Niestety próba rozliczenia się z przeszłością przyniosła skutki odwrotne do zamierzonych. Autora spotkały liczne szykany, groźby i oskarżenia o zniesławianie rodzinnej miejscowości. Mieszkańcy Payerne dosadnie wyrazili swoje odczucia podczas lokalnego pochodu karnawałowego w 2009 roku – na jednej z platform znalazła się kukła przedstawiająca autora ciągnącego bańki na mleko (takie jak te, w których zatopiono poćwiartowane ciało Arthura Blocha) z podpisem „Tu spoczywa Jacques CheSSex” (uwypuklono litery SS, dając do zrozumienia, że chodzi 0 nazistowski symbol).

Jacques Chessex (ur. w 1934 r. w Payerne, Szwajcaria, zm. w 2009 w Yvrdon-les-Bains) – szwajcarski pisarz, poeta i prozaik. Pisał w języku francuskim, w 1973 r. otrzymał prestiżową nagrodę Goncourtów za powieść L’Ogre. W Polsce dotychczas ukazała się tylko jedna książka pisarza Wampiry z Ropaz.
Żyda dla przykładu to druga książka szwajcarskiego pisarza przetłumaczona na polski. Powieść ta, w przeciwieństwie do innych, nie została przyjęta ciepło w jego kraju.
Pisarz zmarł na atak serca na spotkaniu z czytelnikami w bibliotece miejskiej w Yverdon-les-Bains, gdzie został mocno skrytykowany za powieść o mordzie dokonanym na niewinnym handlarzu bydłem, Żydzie Blochu. Ponadto zarzucano mu poparcie dla Romana Polańskiego po jego aresztowaniu w Szwajcarii.