Sztuka polska Tom 4 Wczesny i dojrzały barok

W dziejach Polski wiek XVII odznaczał się niezwykłą wręcz dynamiką wydarzeń. Był to okres wspaniałych triumfów wojennych, zwycięskich konfrontacji z wrogami z północy, wschodu i południa w pierwszej połowie tego wieku, druzgocących klęsk i zdrad połowy wieku, ponownych sukcesów militarnych i politycznych przełomu trzeciej i czwartej ćwierci stulecia. Wojny pierwszej połowy wieku toczyły się na obrzeżach Rzeczypospolitej, w latach 1655 - 1660 dosięgły centrum jej ziem, ostatnie starcia znów przeniosły się na kresy wschodnie. Pokój panujący wewnątrz Rzeczpospolitej sprzyjał bogaceniu się, wzrastaniu zamożności szerokich warstw społeczeństwa mimo kryzysu, jaki rozpoczął się w Europie Środkowej z momentem wybuchu wojny trzydziestoletniej w 1618 roku. Oznaki kryzysu objawiły się w Polsce z całą ostrością w związku z powstaniem kozackim w 1648 roku, z którym Rzeczpospolita nie była w stanie tak łatwo się rozprawić, jak z wcześniejszymi wystąpieniami Kozaków. Osłabienie tą wojną wykorzystali Szwedzi i Rosjanie, rozpoczynając w 1654 i 1655 roku trwające niemal dziesięciolecie zmagania wojenne, dotkliwie niszczące ziemie, na których się toczyły. Końcowym akordem stało się starcie z imperium osmańskim, zakończone w 1676 roku utratą Podola. Osłabiona, ale jednak niezależna Rzeczypospolita zdobyła się na ostatni, o międzynarodowym rozgłosie triumf militarny - przewodnictwo ligi antytureckiej i decydujące pokonanie zagrażających Europie Turków pod Wiedniem w 1683 roku. Stabilizacja w polityce zewnętrznej osiągnięta w ostatniej ćwierci XVII wieku przyniosła częściowe, bo zależne również od niezbyt pomyślnej ogólnej sytuacji europejskiej, odrodzenie gospodarcze Rzeczypospolitej.

Spis treści:

WSTĘP. TŁO HISTORYCZNE I KULTUROWE
ARCHITEKTURA - Zbigniew Bania

• Miasta
• Architektura rezydencjonalna
• Architektura sakralna

Nurt architektury tradycyjnej
Architektura wczesnobarokowa

• Architektura drewniana
• Architekci
• Ziemie koronne Rzeczypospolitej

Kraków
Warszawa
Prowincje: Małopolska, Między Wisłą, Bugiem i Sanem, Wielkopolska, Ziemie ruskie Korony

• Ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego

Wilno
Tradycje bizantyjskie

• Dojrzały barok lat 1670-1700

Warszawa
Tylman z Gameren
Wielkie realizacje w innych ośrodkach Rzeczypospolitej

• Śląsk i Pomorze Zachodnie

MALARSTWO I RZEŹBA - Piotr Gryglewski

• Lata 1600-1630

Malarstwo
Rzeźba

• Lata 1630-1670

Malarstwo
Rzeźba

• Lata 1670-1710

Malarstwo
Rzeźba

GRAFIKA - Jolanta Talbierska

• Rola i funkcje grafiki dawnej
• Pierwsi rytownicy
• Drukarnie, ilustratorzy i rytownicy w Koronie

Kraków
Warszawa
Wielkopolska, Poznań, Kalisz, Leszno
Grafika gdańska

• Wielkie Księstwo Litewskie i Ukraina
• Drukarnie, ilustratorzy, rytownicy

Lwów
Kijów i Ławra Peczerska
W kręgu Akademii Wileńskiej
Rytownicy-ilustratorzy Wileńszczyzny i ziem ruskich
Podsumowanie

RZEMIOSŁO ARTYSTYCZNE - Agnieszka Bender

• Wprowadzenie
• Złotnictwo
• Konwisarstwo
• Szkło
• Ceramika
• Meblarstwo
• Bursztyniarstwo
• Tkaniny i hafty
• Uwagi końcowe

ZAKOŃCZENIE - Zbigniew Bania
TABLICA CHRONOLOGICZNA - Kamil Kopania
BIBLIOGRAFIA
INDEKS