Operacja wileńska 1919

W samym Wilnie sytuacja w ciągu dnia 20.IV. poważniejszym zmianom nie uległa.  Ze strony polskiej poza drobnymi przedsięwzięciami nie czyniono żadnych kroków agresywnych.  Przeciwnik, mimo przybycia posiłków z Landwarowa, ograniczył się tak samo do obrony i do ewakuacji. Pod wieczór przybył do Wilna jeszcze jeden batalion piechoty, zabrany w marszu przez wysłany w tym celu w noc z 19 na 20.IV. pociąg.
Dnia 21.IV. o 2.00 rano nadeszła do Wilna reszta piechoty gen. Śmigłego, wraz ze sztabem dywizji. Z tą chwilą ciężar walki przeszedł na piechotę. Rozpoczęte o g. 5.00 rano natarcie, już w godzinach popołudniowych doprowadziło do opanowania całego miasta.  Przeciwnik cofał się na północo-zachód, w kierunku na Mejszagołę.
Ze względu na wyczerpanie oddziałów, zwłaszcza kawalerii, pościg za nieprzyjacielem był niemożliwy.  Ograniczono się więc do bezpośredniego ubezpieczenia miasta od północy i wschodu i tylko trzy szwadrony kawalerii zostały wysunięte w kierunkach południowo-zachodnim i zachodnim, dla obserwacji spodziewanych w tych kierunkach ruchów odciętych od Wilna części rosyjskiej dywizji litewskiej.

Ofensywa wileńska (wyprawa wileńska), to jedna z pierwszych polskich operacji wojskowych podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919–1921. Jej zasadniczym celem było zajęcie Wilna i Wileńszczyzny oraz przyłączenie tych terenów do odrodzonego państwa polskiego. Niniejsza książka prezentuje działania wstępne w tejże wojnie, ofensywę z kwietnia 1919 roku oraz obronę Wilna przed wojskami sowieckimi w kwietniu i maju 1919 roku.

Adam Przybylski (1896-1945) – żołnierz Legionów Polskich, podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, historyk wojskowości, attaché wojskowy Polski w Japonii (1935–1938). W latach 1926-1929 i 1930-1932 odkomenderowany do Wojskowego Biura Historycznego. Autor szeregu prac z dziejów operacji wojennych okresu 1918–1921, opartych o archiwalia i dokumenty Ministerstwa Spraw Wojskowych.

Spis treści:
DZIAŁANIA WSTĘPNE W WOJNIE POLSKO-ROSYJSKIEJ 1918–1920
Wstęp
I Powstanie frontu polsko-rosyjskiego
II Obustronne położenie w połowie lutego 1919 roku
III Działanie na linię rzeki Szczary i Pińsk
OFENSYWA NA WILNO W KWIETNIU 1919 ROKU
I Geneza działania
II Położenie obu stron w końcu marca
III Plan naczelnego wodza
IV Ugrupowanie wyjściowe
V Pierwszy dzień operacji – 16 kwietnia
VI Drugi dzień działania – 17 kwietnia
VII Trzeci dzień działania – 18 kwietnia
VIII Zajęcie Wilna
IX Sytuacja końcowa
BÓJ OBRONNY O WILNO
I Położenie ogólne
II Odparcie ataku nieprzyjacielskiego
III Wykorzystanie
IV Zajęcie linii starych okopów niemieckich
Spis szkiców