Porządek wielkoobszarowy

Carl Schmitt (1888-1985) należał do grupy niemieckich intelektualistów, którzy mieli w swoich życiorysach mniej lub bardziej bliskie powiązania z nazizmem lat 1933-1945. Powiązania Schmitta były całkiem bliskie, jak o tym świadczy między innymi publikowany tu tekst z 1939/1941 roku, do pewnego stopnia rzadkość w polskim piśmiennictwie, które woli udostępniać przekłady prac pisanych przed inkryminowanym okresem lub po nim. Taka dokumentacja jest jednak potrzebna, a sam tekst, wykład z 1 kwietnia 1939 roku z końcowym rozdziałem dopisanym w 1941 roku, zawiera koncepcje interesujące dla politologa, nie mówiąc o historyku czy filozofie, który może obserwować “dialektyczne” napięcie między interesującą ideą a ewidentnym dążeniem do podbudowania nią realnej polityki Trzeciej Rzeszy. Te koncepcje to próba zastąpienia tradycyjnego prawa międzynarodowego, zdaniem Schmitta zbyt abstrakcyjnego, bo opartego na państwie i relacjach międzypaństwowych, prawem regulującym stosunki między “wielkimi obszarami”. Wielki obszar, Großraum, jest tu alternatywą dla Lebensraum, przestrzeni życiowej, kluczowego terminu nazistowskiego ekspansjonimu. Jeśli przestrzeń życiowa jest biologiczna i rasistowska, to wielki obszar wyznacza promieniująca w danym regionie świata idea, wokół której skupiają się narody pod przewodem narodu najlepiej rozwiniętego. Schmitt był dla nazistowskich funkcjonariuszy zbyt “oportunistyczny” i jeszcze przed opublikowaniem tego tekstu, bo w 1936 roku, utracił możliwości kariery w strukturach państwa Hitlera.