Dwa księżyce

Dwa światy pod jednym niebem

Międzywojenny Kazimierz nad Wisłą. Tu zderzają się różne kultury, historie, a także przeszłość z teraźniejszością. Maria Kuncewiczowa odmalowuje niezwykłą atmosferę miasteczka pełnego artystów i dziwaków, przyjezdnych i miejscowych, Polaków i Żydów. Dla jednych Kazimierz to romantyczny krajobraz wakacyjnej sielanki i plenerów malarskich, dla pozostałych – świadek trudów codzienności. W opowiadaniach pisarka uwieczniła epokę, którą bezpowrotnie zakończyła druga wojna światowa.

Kuncewiczowa po raz pierwszy odwiedziła Kazimierz Dolny w latach dwudziestych XX wieku. W roku 1938 otrzymała honorowe obywatelstwo tego miasta za jego rozsławienie – a przyczyniły się do tego w dużej mierze Dwa księżyce. Po wojnie zbiór uzupełniono o kolejne teksty. Niniejsze wydanie opatrzono zaś wstępem Marty Strzeleckiej.

W 1993 roku Andrzej Barański wyreżyserował film pod tym samym tytułem, inspirowany opowiadaniami Kuncewiczowej. Zagrała w nim plejada wybitnych aktorów, między innymi Krzysztof Kolberger, Artur Barciś, Jan Frycz, Anna Polony, Stanisława Celińska, Krystyna Feldman, Joanna Szczepkowska, Beata Tyszkiewicz, Henryk Bista czy Franciszek Pieczka.

Maria Kuncewiczowa (1895–1989) – pisarka i eseistka, autorka między innymi powieści Cudzoziemka (1936) i Tristan 1946 (1967), zbioru opowiadań Dwa księżyce (1933), serii reportaży z przedwojennej Warszawy Dyliżans warszawski (1935) oraz pierwszej polskiej powieści radiowej Dni powszednie państwa Kowalskich (1938). Po wybuchu drugiej wojny światowej mieszkała we Francji, następnie w Anglii (w latach 1939–1945 pełniła tam funkcję prezeski Polskiego PEN Clubu na uchodźstwie), a po roku 1955 w Stanach Zjednoczonych. Prowadziła wykłady z literatury polskiej na Wydziale Slawistyki Uniwersytetu w Chicago. W latach 60. wróciła do Polski, osiadła w Kazimierzu Dolnym, gdzie dziś w domu, w którym mieszkała, znajduje się oddział Muzeum Nadwiślańskiego.