Klezmer

Kiedy Europa próbowała otrząsnąć się z koszmarów I wojny światowej, na jej wschodnich rubieżach, w Polsce, urodził się człowiek, którego życie, na tle innych losów niezwykłych i niebezpiecznych, ułożyło się w sposób szczególnie niezwykły i niebezpieczny.

Człowiek ten przeżył holocaust, chociaż los robił wiele, by tak się nie stało, ba, kazał mu nawet przeżywać własną śmierć. Tym człowiekiem jest Leopold Kozłowski-Kleinman. Szczęśliwie żyje nadal i nietrudno spotkać go w Krakowie, na starym Kazimierzu. Chodzi po tych samych kamieniach, po których stąpał genialny żydowski poeta i pieśniarz Mordechaj Gebirtig. Jego muzyka, tak jak muzyka Gebirtiga, rozbrzmiewa w synagogach i salach koncertowych całego świata. Słuchając jej w krakowskiej synagodze Tempel ma się wrażenie, że tamten zamordowany świat polskich Żydów trwa, jak trwał przez wieki! Dlaczego chcę opowiedzieć o życiu Leopolda? Od ponad dwudziestu lat mam honor czuć się Jego przyjacielem; występować razem z Nim na scenie, wspólnie tworzyć, oraz z jego błogosławieństwem tłumaczyć z języka jidysz stare pieśni żydowskie. Siedzieć przy jednym stole, pić paschalną śliwowicę, a ostatnio coraz częściej sok marchewkowy i… słuchać go. Jego opowieści to prawdziwa muzyka duszy. Cóż jest tak niezwykłego w Jego losach? Otóż Jego boginią, kochanką i opiekunką, a czasami zwykłą uliczną dziwką była zawsze Muzyka. Dzieje Leopolda Kozłowskiego-Kleinmana są tematem tej książki.

Jacek Cygan – poeta, autor tekstów, prozaik, dramaturg. Wywodzi się ze środowiska piosenki studenckiej, współzałożyciel grupy „Nasza Basia Kochana”. Napisał ponad 1000 piosenek dla najwybitniejszych polskich wokalistów. Jego utwory wygrywały festiwale polskiej piosenki jak i Eurowizji.
Znany z twórczości dla dzieci, także tłumaczeń m.in. libretta musicalu Notre-Dame de Paris Riccardo Cocciante i Luca Plamandou. Przełożył także oratorium Jerzego Fryderyka Haendla Mesjasz.
Wydał cztery tomy wierszy: Drobiazgi liryczne, Ambulanza, Pies w tunelu, Boskie błędy.
Za tom Ambulanza otrzymał Nagrodę Literacką im. Ks. Jana Twardowskiego, a za tom Pies w tunelu Nagrodę Literacką Srebrny Kałamarz. Jego wiersze tłumaczone były na język włoski, francuski, niemiecki i czeski. Jest autorem książki o Leopoldzie Kozłowskim-Kleinmannie, ostatnim klezmerze Galicji. Wraz z Leopoldem Kozłowskim opracowali wybór Najpiękniejszych pieśni i piosenek żydowskich, przetłumaczył także z języka jidysz 30 pieśni Mordechaja Gebirtiga.
W 2013 Jacek Cygan zadebiutował jako dramaturg sztuką Kolacja z Gustawem Klimtem, która została wystawiona przez teatr Stu w reżyserii Krzysztofa Jasińskiego. Przygotował też we współpracy z Andrzejem Sewerynem spektakl Cygan w Polskim – Życie jest piosenką.
Jacek Cygan jest kawalerem „Orderu Uśmiechu”; otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a w 2019 otrzymał tytuł „Mistrza Mowy Polskiej”.