Izmir Miasto giaurów

Izmir – dawniej Smyrna – jest uznawany za jedno z najbardziej egalitarnych i wolnych miast w Turcji, choć niektórym jego mieszkańcom wciąż trudno odejść od tradycyjnych wartości. W tym „mieście bezbożników” równie prężnie jak księgarnie religijne działają świetnie zaopatrzone sex-shopy, chociaż gorliwi wyznawcy islamu powinni korzystać tylko z tych oznaczonych jako halal, w których nie ma dostępu do „nieczystych” przedmiotów, jak choćby perfum na bazie alkoholu. Kobiety, mimo że aktywnie walczą o swoje prawa, wciąż zmagają się z ostracyzmem po rozwodzie, a mistyczne pokazy wirujących derwiszów odbywają się w centrach handlowych.

Marcelina Szumer-Brysz, osobiście związana z miastem, jest wspaniałą przewodniczką po tym tętniącym życiem miejscu. Spacerując izmirskimi ulicami, rozmawia z profesorem, który w wyjątkowej wiosce pod miastem uczy młodzież matematyki, z Turczynką grającą w lokalnej drużynie futbolowej czy wróżkami, które przepowiadają przyszłość z fusów po kawie, nie zważając, że uznaje się to za grzech. Autorka prowadzi nas też przez bogatą historię Izmiru, o której z dumą opowiada się w popularnych serialach i bez której nie można w pełni zrozumieć współczesności tego miasta – wciąż przyciągającego i hipnotyzującego swoją wielobarwnością.


Marcelina Szumer-Brysz (ur. 1981) – dziennikarka i reporterka współpracująca z „Tygodnikiem Powszechnym” i działem zagranicznym „Gazety Wyborczej”, a wcześniej z „Przekrojem”. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przez trzy lata mieszkała w Turcji, dziś dzieli życie między Izmir a Warszawę. Za książkę Wróżąc z fusów zdobyła nominację do Kryształowej Karty Polskiego Reportażu oraz Nagrodę Fundacji Identitas.


Zaciskam zęby – gdyby nie pandemia, po lekturze pewnie ruszałabym już do Izmiru. Ale gdy osobiste poznawanie jest tak utrudnione, ta lektura to skarb i koło ratunkowe. Izmir w książce Szumer nie tyle tętni, ile wręcz bucha opowieściami o długiej i wielobarwnej historii miasta, a przede wszystkim o jego mieszkańcach. Religijni konserwatyści, racjonaliści wierni nauce i rozwodnicy, dumni właściciele tatuaży z Atatürkiem i fani seriali o wielkich Osmanach, komuniści, republikanie i poeci, Turcy, Kurdowie, Żydzi oraz Lewantyńczycy, wreszcie matki i feministki, bo Smyrnę założyła przecież królowa Amazonek. Od ich wspomnień, marzeń i dramatów oraz religijno-politycznych sporów kręci się w głowie. Szumer zajrzała w każdą uliczkę, a kolejne spotkania relacjonuje z otwartością, fascynacją i czułością. Co za miasto! Co za opowieść!
Agnieszka Lichnerowicz, TOK FM