Legenda murmańska

W roku 1918 w okolicach Murmańska i Archangielska utworzono polskie oddziały sformowane z żołnierzy, którym udało się dotrzeć na Północ z rozbitych polskich korpusów wschodnich. U boku aliantów zachodnich stanęły one do walki przeciwko Armii Czerwonej. Żołnierze ci zyskali miano "Lwów Północy". "Maskotką" Polaków była biała niedźwiedzica Baśka, znana też jako Baśka Murmańska, a ich męstwo i humor opiewał jeden z nich - żołnierz - poeta Eugeniusz Małaczewski. Tak zrodziła się sława murmańczyków - garstki ocalałych z wojny i rewolucji polskich żołnierzy, którzy wciąż walczyli o niepodległość ojczyzny, a wielu z nich oddało dla niej wartość najwyższą - życie. O nich właśnie - swych dowódcach i kolegach (w tym także o Małaczewskim) - oraz o przygodach na Murmaniu opowiada autor Legendy Murmańskiej, a legenda to wyjątkowa - pełna wydarzeń najprawdziwszych, na własne oczy widzianych i na własnej skórze przeżytych.


Zdzisław Chrząstowski (1891-1939) - podczas I wojny światowej walczył w szeregach 1 pułku ułanów, z którym brał udział w bitwie pod Krechowcami. Następnie służył w I Korpusie Polskim w Rosji, a po jego kapitulacji, w maju 1918 r. przedostał się na Murmań, gdzie zaprzyjaźnił się ze znanym pisarzem i poetą Eugeniuszem Małaczewskim, autorem słynnego "Konia na wzgórzu. Do Polski powrócił z Błękitną Armią. Walczył w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. lata międzywojenne poświęcił kształceniu się i służbie wojskowej, m.in. dowodził 4 Pułkiem Ułanów Zaniemeńskich w Garnizonie Wilno. Kiedy wybuchła II wojna światowa, był oficerem do zleceń dowódcy Armii "Łódź" gen. dyw. J. Rómmla. Zginął 6 września podczas bombardowania Kwatery Głównej Armii "Łódź" przy ul. Zgierskiej 133.