Święty Jur

Święty Jur to znakomita powieść z wartką akcją poruszająca najważniejsze problemy społeczeństwa Galicji w czasach współczesnych Zachariasiewiczowi. Mamy tu zarysowany konflikt wsi z dworem, umiejętnie podsycany przez władze austriackie dla spacyfikowania niepodległościowych dążeń Polaków. Autor przedstawia budzenie się narodowych dążeń Rusinów, znajdujących poparcie w Wiedniu zgodnie z maksymą dwide et impera, aby wzbudzać wzajemną niechęć do siebie poszczególnych narodów zamieszkujących Galicję i w ten sposób łatwiej utrzymywać je w posłuszeństwie. Zwraca także uwagę na to, jak kwestia rusińska może się wyrodzić i do jakich tragicznych konsekwencji doprowadzić. Zachariasiewicz niejako proroczo przewiduje tu pogromy i bratobójcze walki na tle narodowościowym, do jakich doszło w Galicji w latach 1918-1919 i w łatach czterdziestych dwudziestego wieku. Wątki romansowe i gryząca ironia oraz sprawnie poprowadzona akcja sprawiają, że powieść tę czyta się jednym tchem.

Jan Zachariasiewicz (1823-1906) urodził się w Radymnie na Podkarpaciu, gdzie jego ojciec był właścicielem dużej posiadłości ziemskiej. W 1833 r. Zachariasiewicz rozpoczął naukę w gimnazjum w Przemyślu. Od najwcześniejszych lat należał do organizacji spiskowych i samokształceniowych, za co w 1842 r. trafił na dwa lata do ciężkiego więzienia. Po wyjściu na wolność rozpoczął studia na uniwersytecie we Lwowie. W tym mieście spędził większość dorosłego życia. Współredagował lwowskie czasopisma, w których propagował postępowe poglądy w duchu pozytywistycznym. Do kręgu jego znajomych należeli m.in. Karol Szajnocha, Kornel Ujejski i Wincenty Poi. Na początku lat pięćdziesiątych Zachariasiewicz ponownie z powodów politycznych został osadzony na kilka lat w więzieniu, a po powrocie do domu zaczął pisać powieści. Do najbardziej znanych należą Święty Jur (1862) i Jarema (1863).